2025年大学《阿尔巴尼亚语》专业题库- 阿尔巴尼亚经济发展分析

2025年大学《阿尔巴尼亚语》专业题库——阿尔巴尼亚经济发展分析考试时间：______分钟总分：______分姓名：______BilanciiZhvillimittëEkonomisësëShqipërisë1.ShqipetëkëtijfjalësiçdotëkuptoheshinnëkontekstinezhvillimittëekonomisësëShqipërisëpasvitit1990.2.ShtetiiVjetërnëShqipëriishtenjëekonomiplanifikuar.Njihetkjosistemedhesi“KombëtariiRi”.Përmenddheparaqestrekarakteristikakryesoretëkëtijsistemiekonomik.3.Ngaviti1990derinëvitin2014,Shqipëriakakaluarnjëprocestëgjatëdhetëndërtuarndërtëcilintransformimineekonomisëngasocialistenëekonomimarkete.Përmenddyngangjarjetmëtërëndësishmeosepolitikatmëkrenaretëkëtijperiudhetransformimi.4.PërmendtresektoreekonomiketërëndësishmepërShqipërinënëvitin2024dheshpjegoqëpërçdonjësektor.5.Energia,veçanërishtenergjiahidroelektrikedhenaftadhegazi,kanjëroltërëndësishëmnëekonominëshqiptare.PërmenddyfaktoreqëebëjnëatëtërëndësishmedhenjësfidëtëmadheqëShqipëriaekapërkatësishtkëtijsektori.6.Turizmi,veçanërishtturizmimalordheturizmidetar,ështënjëpotencialilartëpërShqipërinë.PërmenddyavantazhetëmëdhatëturizmitnëShqipëridhenjësfidëtërëndësishmeqëkjoindustriekapërzhvilliminesaj.7.Shtetishqiptarkabërëpërpjekjetëndryshmepërtëstimuluarinvestimetdhezhvilliminekonomik.Përmendnjëpolitikëoseprogramtëtillëqëukazhvilluarshtetidheshpjegopsekjopolitikëështërëndësishmepërekonominë.8.EdhepseShqipëriakaarritursuksesnëzhvilliminekonomiknëfundtëshekullittë20-tëdhefillimtëshekullittë21-të,kaedhesfidatëmëdha.Njihetkjosi“shpërngulimiibrezit”.Shpjegokuptiminekëtijfjalëdhepërmenddypasojanegativetëkëtijfenomenepërekonominëshqiptare.9.ShqipëriakamarrëpjesënëProcesineIntegrimitEvropiandhekaqenëanëtareeNATO-sqëprejviti2009.PërmenddytëgjithakëtoorganizatadheshpjegonjëmundësiosenjësfidëtëmadhepërzhvilliminekonomiktëShqipërisëqëkashpirtngaanaekëtyreorganizatave.10.Parashtronitrepropozimekonkreteoserekomandimeqë,sipaskëndvështrimittuaj,mundtëndihmojnënëzgjidhjenenjësfidetëmadheqëShqipëriaekanëzhvilliminesajekonomik.试卷答案1.*Fjala:KombëtariiRi*KuptiminëkontekstinezhvillimittëekonomisësëShqipërisëpasvitit1990:Njësistemekonomikikarakterizuarngaprivatizimiipasurisësëpunëtorëvedhekolektivave,transformimiistrukturësekonomikenganjëekonomiplanifikuarnënjëekonomimarkete,dhemiratjaeliberalizimittëtregtisëdheinvestimevetëhuaj.KytermpërcaktonperiudhënetransformimittëShqipërisëpasRevolucionittëDytëtëNëntorit1990.2.*Karakteristika1:Sistemiishteplotësishtnënkontrollindheplanifikimineshtetit.Qeveriavendoshteçdoçështjetërëndësishmeekonomike,dukepërfshirëprodhimin,çmimin,shpërndarjendhekonsumin.*Karakteristika2:Nukkapasurnjëtregulltregtartëlirë.Çmimetishintëcaktuarangashteti,dhenukkapasurlehtësipërkonkurrencëosepërzgjedhjengaanaekonsumatorëve.*Karakteristika3:Burimeveprodhimiishinbrendësoredhenëpronësitështetitosekolektivave.Njësiabazëeprodhimitishtekombetosekombinatet,tëcilatoperoninsipasurdhravetëqeverisë.3.*Ngjarje/Politikë1:NjëngangjarjetmëtërëndësishmeishteshpalljaePaktitKombëtarpërDemokracidheMirëqeniesnëqershor1991,ecilaushpallmëvonësiamendamentiKushtetutësdhepërcaktoirrugënetransformimitdemokratikdheekonomik.*Ngjarje/Politikë2:NjëngapolitikatmëkrenareishteliberalizimiitregtisëdhemiratjaemarrëveshjevetëasociuarameBE(sëparimeBashkiminEvropiandhemëvonëmeBE-në),icililejoiShqipërinëtëhyntenëtregunebrendshëmevropiandhethuajseshkatërruanmbetejtëeekonomisësocialiste.4.*Sektor1(Turizmi):TurizmiështësektoriidytëmëimadhekonomiknëShqipëripastransportitdhekomunikimit.Aiështërëndësishëmsepsesiguronshumëvendetëpunës,tëtregتوتهjashtësore(dhebrendshme),dhepërmirësoninfrastrukturën.ShqipëriakapamjenëdetinAdriatikdheJon,dheshtrihetnëpërmaletmaloremepektinëeAkropolittëOtrantos,tëcilatjanëatraktivepërturistët.*Sektor2(Energjetika):SektoriienergjisëështësektorimëimadhekonomiknëShqipëri.Aiështërëndësishëmsepsesiguronenergjielektrikedhenaftëdhegazpërqëndrueshëmzhvillim.Shqipëriaështëprodhueseenergjisëhidroelektrikenëniveletëlartadhekarezervatenaftësdhegazunëntokën.Përshembull,HidrocentraeVjosa,ecilaështënjëngahidrocentratmëtëmëdhanëEvropë,siguronnjëpjesëtëmadhetëenergjisëelektriketëShqipërisë.*Sektor3(QeveriadheAdministrataPublike):QeveriadheadministratapublikeështësektoriitretëmëimadhekonomiknëShqipëri.Aiështërëndësishëmsepsesiguronpunëtënumërta,miratonligjedhepolitikaqëndikojnënëtëgjithasektorëteekonomisë,dheofronshërbimepublikeesenciale.Aipërfshinministria,qarqet,komunat,dheinstitucionetpubliketëtjera.5.*Faktor1(Roliirëndësishëm):Shqipëriakashumëakomodacionehidroelektrike,dukepërfshirëhidrocentratmëtëmëdhanëEvropësiHidrocentraeVjosa.Kjosiguronnjëburimenergjitëqëndrueshëmdhetëfreskët,icilimundtëeksportohetnështetetfqinjedhetësigurojëstabilitetinenergjetiktëvendit.*Faktor2(Roliirëndësishëm):Shqipëriakarezervatenaftësdhegazu,tëcilatjanëtërëndësishmepërfurniziminesajenergjetikdhemundtëjenënjëburimfitimshëmpërqeverinë.NaftadhegazjanëimportuarnëShqipërinëmënyrëtëmadhedhepërdorenpërprodhimineenergjisëelektrikedhepërqëllimetëtjeraekonomike.*Sfidë:NjësfidëemadheqëShqipëriaekapërkëtësektorështëndërtimiidegëvetërejatëtransportitenergjetik,sipërgjatëlumiVjosaosenëbregdetinAdriatik,përtërriturkapacitetineeksportittëenergjisëhidroelektrikedhepërtëmirësuarfurniziminmenaftëdhegaz.Pasagjatë,kjoështënjëinvestimimadhdhenjësfidëteknologjike.6.*Avantazh1:ShqipëriakanjëmbulimdetartëgjatënëntorakdheJon,dukeofruarmundësitëndryshmepërturizmindetar,dukepërfshirëtëhuajtëtdheturistëtlokalë.Përshembull,rrethinateVlorës,Himarës,dheLushnjësjanëpopullarepërturizmindetar.*Avantazh2:Shqipëriakashumëpektinatërheqësemalore,dukepërfshirëMaleteNemuna,MalineThatë,dheMalineSkënderbeut,dukeofruarmundësitëndryshmepërturizminmalor,dukepërfshirëshpëtimin,trekëngësinë,dheqëndrueshëmturizmin.Përshembull,fshatiThethështënjëdestinacionpopullarpërturistëtqështrohenpërshpëtimin.*Sfidë:Njësfidëemadheqëkjoindustriekapërzhvilliminesajështëseinfrastruktura,veçanërishtrrjetetebrendshmetëtransportit,janëendenëzhvillimdhenukjanëtëpërsosura.Pasagjatë,kjomundtëbëjëqëturistëttëkenëvështirësinëtëarriturëdestinacionetetyredhemundtëreduktojënumrineturistëve.7.*Politika/Program:njëngapolitikatmëtërëndësishmeqëukazhvilluarshtetiështëajoeprivatizimit.Qeveriakapërfshirënjënumërtëmadhtëpasurisësështetitnëshitje,dukepërfshirëkombinatet,tokatagrare,dheakomodacionethoteliere.Përshembull,privatizimiikombinatittëqëndrueshëmnëVlorëkasiguruarshumëvendetëpunësdhekarriturprodhimin.*Shpjegimiirëndësisë:Kjopolitikëështërëndësishmesepsekabërëqëekonomiashqiptaretëbëhetmëdynamicdhemëeorientuardrejttregut.Privatizimikalejuarsektorenprivatetëzhvillojëdhekasiguruarinvestimetëhuaj,dukerriturprodhimindhesiguruarqëndrueshëmzhvillim.8.*Kuptimii"Shpërngulimiibrezit":Shpërngulimiibrezitështëfenomenikurnjënumërimadhnjerëzvetënjëbrezikalojnëjetënetyrejashtështetittëtyreorigjinë,dukeshkuarnështetetëtjeranëkërkimtëmundësivetëjetesës,punës,dhemundësivetëtregtuara.NjëshembullitillëështëshpërngulimiishqiptarëvenëGjermani,Zvicër,dheItaliagjatëviteve1990dhe2000.*Pasojanegative1:Njëpasojenegativeekëtijfenomeneështëhumbjaepunëtorëvetëkualifikuardhetëpunësuarngasektoretendryshmetëekonomisë,dukepërfshirësektorineshërbimeve,bujqësinë,dheindustrinë.Kjomundtëbëjëqëekonomialokaletëhumbëproduktivitetindhetëngatërronzhvillimin.*Pasojanegative2:Njëpasojetjetërnegativeështëhumbjaeshërbimevesocialëqëmundtëjëndrohenngafamiljetetyre.Përshembull,fëmijëtmundtëhumbëmundësinëtëndiqinshkollënosetëjëndrohenngaambulatoriifëmijëve,pasiprindëritjanëlarg.9.*Organizata1(NATO):NATO(OrganizataeBashkësisësëLuftës)ështënjëorganizatëndërkombëtareeforcaveushtarakeqëkapërqëllimtësiguroninsigurinëeanëtarëvetësajdhetëpromovojnëmirëqenienesaj.ShqipëriakaqenëanëtareeNATO-sqëprejviti2009.NjëmundësiqëkashpirtngaanaeNATO-spërzhvilliminekonomiktëShqipërisëështëseanëtarësianëNATOkarriturbesimineinvestitorëvetëhuajnësigurinëevendit,dukelejuarqëtëjenëmëtëkënaqurtëinvestojnënëShqipëri.*Organizata2(BE):BashkimiEvropian(BE)ështënjëorganizatëndërkombëtareeshtetevetëBashkimitEvropianqëkapërqëllimtëpromovojnëmirëqenieneanëtarëvetësajdhetësiguroninmirëqenienesaj.ShqipëriakamarrëpjesënëProcesineIntegrimitEvropiandhekaqenëanëtareeBE-sëqëprejviti2020.NjësfidëqëkashpirtngaanaeBE-sëpërzhvilliminekonomiktëShqipërisëështësekjokakërkuarseShqipëriatëndryshojëligjetdheregulatesajpërtëplotësuarstandarteteBE-së.Përshembull,kjokakërkuarseShqipëriatërritëshërbimetesajsocialedhetëmirësurojëdrejtësinëdhevendosmësinë.*Mundësi/Fiducie:NjëmundësiqëkashpirtngaanaeBE-sëpërzhvilliminekonomiktëShqipërisëështëseanëtarësianëBEkalejuarShqipërinëtëhyntenëtregunebrendshëmevropiandhethuajseshkatërruanmbetejtëeekonomisësocialiste.KjokasiguruarrritjetëshpejtënësektorinetregtisëdhekalejuarShqipërinëtëeksportojëproduktetësajnështeteteBE-së.10.*Propozimi1:Njëpropozimqëmundtëndihmojënëzgjidhjenesfidëssëshpërngulimittëbrezitështë