《三字经》全文(带拼音)

《三字经》全文rénzhīchū xìnɡběnshàn xìnɡxiānɡjìn xíxiānɡyuǎn ɡǒubùjiào xìnɡnǎiqiān 人之初，性本善。性相近，习相远。苟不教，性乃迁。教zhīdào ɡuìyǐzhuān xīmènɡmǔ zchù zǐbùxué duàn ù dòuyàn之道，贵以专。昔孟母，择邻处。子不学，断机杼。窦燕shān yǒu yɡ wǔzǐ mínɡjùyánɡ yǎnɡbùjiào zhīɡuò bùyánft，有义方。教五子，名俱扬。养不教，父之过。教 不严，shīzhīduò zǐbùxué suǒyí yòu bùxué héwéi yùbùzhuó师之惰。 子不学，非所宜。幼不学，老何为。玉不琢，bùchénɡqì rén bùxué bù zhīyì wéirén zǐ fānɡshǎoshí qīnshīyǒu xí不成器。人不学，不知义。为人子，方少时。亲师友，习yí xinénɡwēn xí yúqīn suǒdānɡzhí rónɡsìsuì nénɡrànɡlí礼仪。香九龄，能温席。孝于亲，所当执。融四岁，能让梨。dìyúzhǎnɡ yíxiānzhī shǒuxiào dì wén zhīmǒushù shímǒuwén yì弟于长，宜先知。首孝弟，次见闻。知某数，识某文。 一ér shí shíér bǎi bǎi érqiān qiānérwàn sāncáizhě dìrén sānɡuānɡ而十，十而百。百而千，千而万。三才者，天地人。三 光zhě rìyuè xīnɡ sānɡānɡzhě chén yì zǐqīn 者，日月星。三纲者，君臣义。父子亲，夫妇顺。

ùnyuēchūnxià yuēqiūdōnɡ cǐ sìshí yùnbùqiónɡ yuēnánběi yuēxīdōnɡ cǐ曰春夏，曰秋冬。此 四时，运不穷。曰南北，曰西东。此sìfānɡ yīnɡhūzhōnɡ yuēshuǐhuǒ mtǔ cǐwǔxínɡ běnhūshù shíɡànzhě四方，应乎中。曰水火，木金土。此五行，本乎数。十干者，ì ɡuǐ shíèr zhī zǐzhìhài yuēhuánɡdào rìsuǒchán yuēchìdào dānɡ甲至癸。十二支，子至亥。曰 黄道，日所躔。曰赤道，当zhōnɡquán chìdàoxià wēnnuǎn wǒzhōnɡhuá zàidōnɡběi hányshuānɡ中权。赤道下，温暖极。我 中华，在东北。寒燠均，霜ɡǎi yòuɡāoyuán zuǒdàhǎi yuējiānɡhé yuēhuáijì cǐsìdú shuǐzh露改。右高原，左大海。曰江河，曰淮济。此四渎，水之纪。yuēdàihuá sōnɡhénɡhénɡ cǐwǔyuè shānzhīmínɡ ɡǔjiǔzhōu ɡǎizhì chēnɡ曰岱华，嵩恒衡。此五岳，ft之名。古九州，今改制。 称xínɡshěnɡ sānshíwǔ yuēshìnónɡ yuēɡōnɡshānɡ cǐsìmín ɡuózhīliánɡ行省，三十五。曰士农，曰工 商。此四民，国之良。地所

dìsuǒshēnɡ yǒucǎomù cǐzhíwù biànshuyǒuchónɡyú yǒuniǎoshòu cǐdònɡwù生，有草木。此植物，遍水陆。有 虫鱼，有鸟兽。此动物，nénɡfēizǒu dàoliánɡshū màishcɡǔ rénsuǒshí mǎniúyánɡ能飞走。稻粱菽，麦黍稷。此六谷，人所食。马牛羊，鸡犬shǐ cù rénsuǒsì豕。此六畜，人所饲。

ǎnyuē xǐnù yuēài è yù qīqínɡjù yuē rén yì ìxìn cǐ曰喜怒，曰哀惧。爱恶欲，七情具。曰仁义，礼智信。此wǔchánɡ bùrónɡwěn qīnɡchìhuánɡ áihēi

cǐwǔsè mùsuǒshí

suānɡān五常，不容紊。青赤黄，及白黑。此五色，目所识。酸 甘ɡān xián cǐwǔwèi kǒusuǒhán shānjiāoxiānɡ īnɡxiǔ cǐwǔchòu甘，及辛咸。此五味，口所含。膻焦香，及腥朽。此五臭，bísuɡōnɡshǐyǔ cǐwǔyīn ěr suǒqǔ páo tǔ ɡé mù鼻所嗅。宫商角，及徵羽。此五音， 耳所取。匏土革，木shyǔ sīzhú nǎibāyīn yuēpínɡshànɡ yuēqùrù cǐsìshēnɡ yídiào石金。与丝竹，乃八音。曰平 上，曰去入。此四声，宜调yè zúzhě xùzōnɡqīn ɡāozēnɡzǔ érshēn shēnér zǐ zǐré sūn叶。九族者，序宗亲。高曾祖，父而身。身 而子，子而孙。zìzǐsūn zhìcénɡxuán wzhě sh

zǐxiān chénhòu

cìxiōnɡ自子孙，至曾玄。五伦者，始夫妇。父子先，君臣后。次 兄dì jípénɡyǒu dānɡshùnxù wùwéibèi yǒubóshū yǒu ēnɡ xùfùwēnɡ弟，及朋友。当顺叙，勿违背。有伯叔，有舅 甥。婿妇翁，sāndǎnɡmínɡ

xùnménɡ xūjiǎnɡjiū xiánɡxùn ɡù mínɡjùdú

è yù三党名。凡训蒙，须讲究。详

训故，明句读。礼

乐射，御shūshù yì bù 书数。古六艺，今不具。wéishūxué rénɡònɡzūn ízì ɡshuōwén yǒuɡǔwén dàxiǎozhuàn 帷书学，人共遵。既识字，讲说文。有古文，大小篆。隶cǎo bùkěluàn ruòɡuǎnɡxué qífán

dànluèshuō

nénɡzhīyuán wéixué草继，不可乱。若广学，惧其繁。但略说，能知源。为学zhě bìyǒuchū xiǎoxuézhōnɡ zhìsìshū yǔzhě èr shípiān qún dìzǐ者，必有初。小学终，至四书。论语者，二十篇。群弟子，ànyán mènɡzǐzhě qīpiānzhǐ biànwánɡzǎi shuōrén yì zhōnɡyōnɡzhě zǐ记善言。孟子者，七篇止。辨王载，说仁义。中庸者，子sībǐ zhōnɡbùpiān yōnɡbú yì dàxuézhě nǎicénɡzǐ zìxiūqí思笔。中不偏，庸不易。大学者，乃曾子。自 修齐，至

zhìzhìpínɡ cǐrèpiān zài dānxínɡ zhìzhìpínɡ sìshūtōnɡ xiàojīnɡshú平。此二篇，在礼记。今单行，至治平。四书通，孝经熟。rúliùjīnɡ shǐkědú ě tǒnɡrúshù wénzuòzhōu kǒnɡzǐshù yìshī如六经，始可读。六经者，统儒术。文作周，孔子述。易诗shū ūnqiū lèjīnɡwánɡ yúkěqiú yǒuliánshān yǒuɡuīzànɡ yǒuzhōuyì书，礼春秋。乐经亡，馀可求。有连ft，有归藏。有周易，sān yìxiánɡ yǒudiǎnmó yǒuxùnɡào yǒushìmìnɡ shūzhīoà yǒuɡuófēnɡ yǒu yǎ三易详。有典谟，有训诰。有誓 命，书之奥。有国风，有雅sònɡ hào sìshī dānɡfěnɡsònɡ颂。号四诗，当讽诵。zhōu ě zhùliùɡuān yí ě shíqīpiān dàxiǎodài shù周礼者，箸六官。仪礼者，十七篇。 大小戴，集礼记。述shènɡyán èi wánɡjì xī chūnqiūzuò

yùbāobiǎn biéshàn è

wánɡchuán圣言，礼法备。王迹息，春秋作。寓褒贬，别善恶。王 传zhě yǒuɡōnɡyánɡ yǒuzuǒshì yǒuɡ ěr yǎzhě shànbiànyán qiújīnɡxùn者，有公羊。有左氏，有谷梁。尔

雅者，善辨言。求

经训，cǐmòxiān ɡǔsh ènɡzh ù xiánchuán

zhùshūbèi

shísānjīnɡ

zuǒchuánwài

yǒu此莫先。古圣著，先贤传

。注疏备，十三经。左

传外，有ɡuóyǔ héqúnjīnɡ shùshíwǔ jīnɡínɡ fānɡdú zǐ cuō qíyào qí国语。合群经，数十五。经既明，方读子。撮 其要，记其shì duōwánɡyì qǔwǔzhǒnɡ zhì wǔzǐzhě yǒuxúnyánɡ事。古九流，多亡佚。取五种，修文质。五子者，有荀扬。wénzhōnɡzǐ zhuānɡ jīnɡzǐtōnɡ dúzhūshǐ kǎoshìxì zhīzhōnɡshǐ zì文中子，及老庄。经子通，读诸史。考世系。知 终始。自xīnónɡ zhìhuánɡdì hàosānhuánɡ zàishànɡshì yáoshùnxīnɡ chánzūnwèi羲农，至黄帝。号三皇，在上世。尧舜兴，禅尊位。号唐

hàotánɡyú wéièr dì xiàyǒuyǔ shānɡyǒutānɡ zhōuwénwǔ chēnɡsānwánɡ ánzǐ虞，为二帝。夏有禹，商有汤。周文武，称三王。夏传子，jiātiānxià sìbǎizǎi qiānxiàshè家天下。四百载，迁夏社。tānà ɡuóhàoshānɡ zǎi zhìzhòuwánɡ zhōuwǔwánɡ shǐzhūzhòu bā汤伐夏，国号商。六百载，至纣亡。周 武王，始诛纣。八ǎǎbizi

ìáɡǔzuchnji

ōɡòɡézhu nh

ǐìáshjnin

ì ā ōlxunyu

íōɡāsudnqin

zhōudào百载，最长久。周共和，始纪年。历 宣幽，遂东迁。周道shuāi wánɡnàzhuì chěnɡshìɡē shànɡyóushuì

shǐchūnqiū zhōnɡzhànɡuó

wǔbà衰，王纳坠。逞士戈，尚游说。始春秋，终战国。五 霸qiánɡ qīxiónɡchū luǒqínshì shbìnɡ chuánèr shì chǔhànzhēnɡ ɡāozǔxīnɡ强，七雄出。蠃秦氏，始兼并。传 二世，楚汉争。高祖兴，hànyzhpínɡ wánɡmǎnɡcuàn wǔxīnɡ wéidōnɡhàn sìbǎinián zhōnɡ汉业建。至孝平，王莽篡。先武兴，为东汉。四百年，终wèishǔwú zhēnɡhàndǐnɡ hàosānɡuó qìliǎnɡjìn sònɡqí én於献。魏蜀吴，争汉鼎。号三国，迄两晋。宋齐继，梁陈chénɡ wéináncháo dōujīnlínɡ běiyuánwèi dōnɡxī yǔwénzhōu yǔɡāoqí承。为南朝，都金陵。北元魏，分东西。宇文周，与高齐。dàizhìsuí

yìtǔ yǔ

búzàichuán

shītǒnɡxù

tánɡɡāozǔ

qǐyìshī chú迨至隋，

一土宇。不

再传，失统绪。唐

高祖，起义师。除suíluàn chuànɡɡuójī èr shíchuán sānbǎizǎi èzhī ɡuónǎiɡǎi liánɡtánɡ隋乱，创国基。二十传，三百载。梁灭之，国乃改。梁唐ànzhōu chēnɡwǔdài jiēyǒuyóu晋，及汉周。称五代，皆有由。zhàosònɡxīnɡ shòuzhōuxiánɡ shíbāchuán nánběihùn liáoxīnɡjīn jiē yíyì yuán赵宋兴，受周祥。十八传，南北混。辽兴金，皆夷裔。元mièzhī juésònɡshì ōnɡɡuó rónɡdí ínián shāqì tài zǔxīnɡ灭之，绝宋世。莅中国，兼戎狄。九十年，返沙碛。太祖兴，chēnɡdàmínɡ ónɡwǔ dōu línɡ dàichénɡzǔ qiānwǎnpínɡ shíliùshì zhì称大明。纪洪武，都金陵。迨成祖，迁宛平。十六世，至chónɡzhēn quányān sì qǐ zìchénɡrù shénqìhuǐ qīnɡtài zǔ x崇祯。权阉肆，流寇起。自 成入，神器毁。清太祖，兴辽dōnɡ zhīhòu shòumínɡfēnɡ zhìshìzǔ nǎidàtónɡ shíshíshì qīnɡzuòzhōnɡ东。金之后，受明封。至世祖，乃大同。十十世，清祚 终。zhènɡshǐ niàn sìbù yìyǐqīnɡ chénɡniànwǔ shǐsudúyǒu cì shǐ凡正史，廿四部。益以清，成 廿五。史虽繁，读有次。 史yì hànshūrè hòuhànsān ɡuózh ìsì cǐsìshǐ zuìjīnɡzhì xiān sì记一，汉书二。后汉三，国志四。此四史，最精致。先四shǐ zhènɡjīnɡ cāntyuēré jīnɡ lìdàishì quánzài zī zǎizhìluàn史，兼证经。参通鉴，约而精。历 代事，全在兹。载治乱，zhīxīnɡshuāi dúshǐzhě kǎoshtōnɡɡǔjīn ruòqīnmù hàn ǒnɡ 知兴衰。读史者，考实录。通古今，若亲目。汉 贾董，及xǔzhènɡ ī nénɡshùshènɡ许郑。皆经师，能述圣。sònɡzhōuchénɡ zhānɡzhmínɡwánɡshì xué宋周程，张朱陆。明 王氏，皆道学。

qūyuánfù běnfēnɡrén原赋，本风人。逮

dàizōuméi jìqīnɡyún hányǔliǔ bìnɡwénxiónɡ

òdù wéishīzōnɡ

xué邹枚，暨卿云。韩与柳，并文雄。李若杜，为诗宗。凡学zhě tōnɡ yìshènɡjiào zhènmínfēnɡ kǒu érsònɡ xīn ér wéi cháowūsī者，宜兼通。翼圣教，振民风。口而诵，心而帷。朝 於斯，xīwūsī xīzhònɡní shīxiànɡtuó ɡǔsh ènɡxián shànɡqínxué zhàozhōnɡlìnɡ夕於斯。昔仲尼，师项橐。古圣贤，尚勤学。赵中令，dúbō ì xuéqiěqín pībóbiān xuēzhbōwúshū qiězhī读鲁论。波既仕，学且勤。披薄编，削竹简。波无书，且知miǎn tóuxuánliánɡ zhuīcìɡǔ bōbùjiào

zìqínkǔ

rúnánɡyínɡ rúyìnɡxuě勉。头悬梁，锥刺股。波不教，自勤苦。如 囊萤，如映雪。īpín xuébúchuò rú xīn shēnsuyóukǔzhuó sū家虽贫，学不辍。如负薪。如挂角。身虽劳，犹苦卓。苏mínɡyǔn èr shíqī shdúshūbō yóuhuǐchí ěrxiǎo明允，二十七。始发愤，读书籍。波既老， 犹悔迟。尔小shēnɡ yízǎo sī ruòxúnqīnɡ niánwǔshí yóu

xír