壮语语音教程.doc

壮语语音教程一、 壮语简述壮族是一个伟大的民族，它有悠久的历史和灿烂的文化。它是中国人口最多的一个少数民族，根据1994年统计，壮族人口已超过1500万。他们分布在广西，广东，云南，贵州，湖南等省区，住地连成一片，而且是聚居。壮族有自己的语言壮语。壮语属于汉藏语系壮侗语族壮泰语支。它分为南北两大方言，大致以邕江和右江为界，江北属于北部方言，江南属于南部方言。南部方言有送气音，北部没有。壮族有自己的古文字，称为“土俗字”或“方块壮字”。约在八九百年前，壮族就创造出这种形似汉文的方块字。由于历史条件的限制，古壮字没有得到统一使用。 古壮字从结构特点可以分为：象形字，会意字，形声字。借汉字等类型。借汉字又分为借义字和借音字两种。新中国成立后，党和人民政府关心壮族地区的文化发展，根据壮族人民的意愿帮助壮族人民创造了一种拼音壮文。壮文方案于1957年11月29日经国务院全体会议第63次会议通过。1958年开始在壮族地区推行使用。1982年壮文方案经过修订，已全部拉丁化。现在我们使用的壮文就是拉丁化的壮文，即拼音壮文。二、声母1壮语有22个声母。声母读法是在它们后面加a或e。具体情况如下：b(a) mb(e) m(a) f(e) v(e) d(a) nd(e) n(a) s(e) l(e) g(a) gv(e) ng(a) h(a) r (a) c(a) y(a) ny(a) ngv(e) by(a) gy(a) my(a)2发音方法：b双唇清塞音（闭唇，气流冲破障碍，声带不动）。例如：baz 妻子Gvanbaz mbouj caezhoz, guhmaz cungj mbouj baenz.夫妻不团结，什么事也做不好。boh父亲Boh gou dang laoxsae .我的父亲当老师。buh衣服Gou caeuq mwngz bae henzdah saeg buh.我和你去河边洗衣服。mb双唇浊塞音（闭唇，气流冲破障碍，声带振动）例如：mbei 胆Mbei mwngz caen hung ha！你的胆子真大啊！mbaj蝴蝶Mbaj gyaez va,vunz gyaez caj.蝴蝶喜爱鲜花，人们喜欢玩耍。mbanj村庄Mbanj gou gyawj gwnzhaw,mbanj mwngz gyawj henzdah.我的村庄*近街上，你的村庄*近河边。m双唇浊鼻音（闭唇，气流从鼻腔出，声带振动）例如：max 马Gwih max ra max.骑马找马。mou猪Ciengx mou beij ciengx bit ndei.养猪比养鸭好。maoh帽子Mauh gou hoengz,mauh mwngz henj.我的帽子是红色的，你的帽子是黄色的。f 唇齿清擦音（上唇咬下唇，气流从唇齿间擦出，声带不动）例如：faex 树Cib bi ndaem faex,bak bi caox vunz.十年树木，百年树人。faenj米粉Gou gwn faenj,mwngz gwn haeux.我吃米粉，你吃干饭。fwngz手Boux guh hong fwngz ndaemx,boux youqndwi fwngz hau.干活的人手黑，清闲的人手白。v唇齿浊擦音（上唇咬下唇，气流从唇齿间擦出，声带振动）例如：va 花Haenz ranz gou dauqcawq cungj ndaem va.我家的周围到处都种有花。vaq裤子Gou daenj vaq gaeuq,mwngz daenj vaq moq.我穿旧裤子，你穿新裤子。vaiz水牛Vaiz mbouj gwn nywj mbouj ndaej gaemh gaeu.牛不吃草不能强压。d舌尖清塞音（舌尖抵上齿龈气流破裂而出，声带不动）例如：de他De bae haw,mwngz bae gizlawz?他上街，你去哪里？da眼睛Da mwngz yawj mbouj raen,mwngz couh cawx fouq nganxgingz ba.你的眼睛看不见，你就买一付眼镜吧。duh豆Ndaem gva miz gva,ndaem duh ndaej duh.种瓜得瓜，种豆得豆。nd舌尖浊塞音（舌尖抵上齿龈气流破裂而出，声带振动）例如：nda揹带De cawx nda cawx mbuk,soengq hawj daegnuengx iq ngamqmiz neix.他买了揹带和襁褓，送给这个刚出生的小弟弟。ndai耘田Gou bae ndai naz,mwngz bae gvej nywj.我去耘田，你去割草。ndo酒饼Lwgndo ndei laeuj couh ndei.有好的酒饼，就出好酒。n舌尖浊鼻音（舌尖抵上齿龈，气流从鼻腔出）例如：nou老鼠De lau gou couh lumj nou raen meuz ityiangh.他怕我就像猫见老鼠一样。noh肉Gwn noh lai mbouj ndei.肉吃多不好。naj脸Gingciengz swiq naj doiq nohnaeng ndei.经常洗脸对皮肤保健有好处。s舌尖齿间清擦音（舌尖置两齿间，气流擦出）例如：saw 书Doeg saw vunz coegmingz. 读书使人聪明。sa沙子Lumj ndaed sa doek haeuj ndaw da ityiengh hojsouh.像一粒沙子掉进眼睛一样难受。swix左Fwngzswix mboujbeij fwngzgvaz mizrengz.左手比不上右手有力。l舌尖边音（舌尖抵上齿龈，气流从舌边出）例如：laeuj酒Gwn laeuj lai siengndang ,gangjvah lai siengcingz .酒多伤身，话多伤情。lae 梯子Aen lae mwngz miz geijlai mbaek?你的梯子有多少级？loz箩筐Haeux rim loz,mou rim lanz,ndwenngoenz yied gvaq yied ndei.米满箩筐猪满栏，日子越过越红火。c舌面前清擦音（舌面前部向上齿龈与前硬腭之间抬起，当中留一条窄缝，声带不振动，让气流通过窄缝摩擦成音）例如：ci车Ci mbouj yungh yungzheih vaih,ndang mbouj doengh yungzheih bingh.车不用容易坏，人不动容易病。cae犁Cwz cae leih,vaiz cae naz.黄牛犁地，水牛犁田。cim针De yungh cim nyib buh.他用针缝衣服。y舌面中浊塞音（舌面中部抬起接近前硬腭，期间保持一条窄缝，声带振动，让气流从舌面窄缝中摩擦成音）例如：yw 药Yw haemz ndei bingh,vah coegrwz ndei vunz.良药苦口利于病，良言逆耳利于行。yawj看Yawj vunz mbouj yawj de baenlawz gangj,yawj de baenzlawz guh.看人不看他怎么说，而是看他怎么做。yo藏Mwngz yo gijmaz youq baihlaeng?你把什么东西藏在背后？g舌面后清塞音（舌面后部抬起抵住软腭，截住气流，声带不颤动，气流突然冲出舌面后流出成音）例如：ga腿Ga raez vunz couh sang.腿长人就长得高。gou我Mwngz guhmaz gou couh guhmaz.你做什么我就做什么。gai卖De gai fwnz bae doegsaw.他*卖柴火才能上学。ng舌面后浊鼻音（发音时，口自然张开，舌尖后缩，舌面后部抬起顶住软腭，堵住气流通道，软腭下垂声带颤动，让带音气流从鼻腔流出成音）例如：nga分支Gorungz nga lai.榕树分支（枝）多。ngox芦苇Gaiq ngox neix caen mwn ha！这块芦苇真茂盛啊！Ngaenz钱Cienzngaenz cawx mbouj ndaej simvunz.钱财买不来人心。h上喉鼻清清擦音（发音时，咽头肌肉紧缩，舌面后部向后*近紧缩前突的喉壁，期间流一条窄缝，声带不颤动，让气流挤出窄缝摩擦成音）例如：haj五Ranz de miz haj boux vunz.他家有五口人。hoi石灰Mwngz cawx hoi ma guh gijmaz?你买石灰来做什么？hoz脖子Hoz raez lumj hozhanq.脖子像天鹅一样长。r舌面后浊擦音（口自然张开，舌尖后缩，舌面后部抬起，接近软腭，期间留一条窄缝，声带颤动，让带音的气流通过舌面后与软腭之间的窄缝摩擦成音）例如：ranz房子Aen ranz gou gongh miz hajgyaek.我家的房子共有五层。roi梳子Mwngz bae cawx fag roi ndeu ma.你去买一把梳子来。raih爬De raih gvaq gwnz dingjranz daeuj.他从屋顶上爬过来。ny舌面前清浊鼻音（舌面前部抬起顶住上齿龈与前硬腭，舍边缘与臼齿接触，截住气流，声带颤动，软腭下垂，让气流从鼻腔流出，同时舍面迅速放平，即成此音）例如：nyaq渣Nyaqoij gyagoeng baenz ceij.甘蔗渣可以加工成纸。nyaij嚼Heuj de nduk lo,nyaij noh mbouj haeuj lo.他的牙齿烂了，肉咬不动了。Nyaeuq皱纹De bineix ndaej hajcib lo,naj miz di nyaeuq lo.他今年五十岁了，脸上有些皱纹了。my双唇腭化浊鼻音（闭唇，发m的动作，然后舌面向硬腭抬起，气流冲破障碍，声带振动）例如：myaiz唾液Mboujndaej seihbienh bijmyaiz,ndaw myaiz miz haeujlai bingh sigin.不要随地吐痰，因为唾液里有许多致病的细菌。myaex锈Caj mbouj yungh couh myaex,uk mbouj yungh couh huk .刀不用会生锈，脑不用会变傻。myaeuh欺骗De myaeuh gou,mwngz hix myaeuh gou,sou caen vaih ha!他欺骗我，你也欺骗我，你们真坏呀！by双唇腭化清塞音（闭唇，发b的动作，然后舌面向硬腭抬起，气流冲破障碍，声带不动）例如：byaij走De ngoenz byaij bak leiz loh.他日走百里路。byai末梢Byai faex haenx miz aen rongzroeg ndeu.树梢上有一个鸟窝。bya 鱼Bya liz mboujndaej raemx.鱼儿离不开水。gy舌根腭化清塞音（舌面后部抬起，然后舌面向硬腭抬起，截住气流，声带不颤动，气流突然冲出舌面后流出成音）例如：gyaeuj脑袋Ndaw gyaeuj gou miz haujlai siengjfap geizheih ndeu.我的脑袋里有许多奇怪的想法。gyaj秧Gou bae ndaem gyaj,mwngz yaek guh gijmaz?我去插秧，你准备去做什么？gyu盐Mbaenj gyu ok noan,congz mbouj dingq gangj gvaq. 盐缸里生虫，真是天方夜谭。gv舌根唇化清塞音（双唇收敛成圆形，舌跟向软腭抬起，截住气流，声带不颤动，气流突然冲出舌面后流出成音）例如：gvai乖Bak de rox gangj vah gvai.他会讲乖巧的话。gvej割Gou ngaemq bae gvej nywj daoq.我刚去割草回来。gva瓜Ndaem gva beij ndaem maenzfaex lai dijcienz.种瓜比种木薯值钱。ngv舌跟唇化浊鼻音（双唇收敛成圆形，软腭下垂，带音的气流从口腔和鼻腔同时流出，引起口腔和鼻腔两种共鸣）例如：ngvaix斑花Aen daizsaw mwngz baenzlawz longh ngvaix lo.你的书桌怎么弄花了。ngviz骨髓Gou haemz de daengz ndaw ngviz lo.我恨他到骨髓里去了。ngvax瓦Seizneix mbouj guh ranzngvax lo.现在已不时兴起瓦房了。三、韵母 1、壮文有108个韵母。由6个元音字母a,o,i,e,u,w或元音加韵尾构成。可以做韵尾的元音或辅音是：I,u,w,m,n,ng,p,t,k,b,d,g. 单元音韵母：a(ae) e i o(oe) u w 复元音韵母：ai ae ei oi ui wi au aeu eu iu ou aw 鼻音尾韵母：am aem em iem im om oem uem uman aen en ien in on oen uen un wen wnang aeng eng ieng ing ong oeng ueng ung wng 塞音尾韵母：ap aep ep iep ip op oep uep upat aet et iet it ot oet uet ut wet wtak aek ek iek ik ok oek uek uk wk 塞尾低音组：ab aeb eb ieb ib ob oeb ueb ubad aed ed ied id od oed ued ud wed wdag aeg eg ieg ig og oeg ueg ug wg2、发音及例子：aa乌鸦：Duz a ndwn youq gwnz gofaex.乌鸦站在树上。nga树枝：Go faex neix miz nga caen lai ha.这棵树树枝真多啊。sa沙子：Diegneix dauqcawq dwg namhsa henj.这地方到处都是黄沙。ga腿：Boux lwgnyez neix ga yamq ndaej caen raez ha.这个小孩腿迈得真大呀。va花：Geij duj va neix caen gyaeundei ha.这几朵花真漂亮啊。Bya鱼：Duz bya neix bya gijmaz?这条鱼是什么鱼？Gvaz右：Fwngzgvaz mwngz gaem miz gijmaz?你的右手握有什么东西？Gva瓜：Aen gva neix caen hung ha!这个瓜真大呀！Ma狗：Duz ma neix caen miz singsaenz ha!这只狗真够精神呀！Caz茶：Ndaw huz neix miz raenxcaz.这个壶里有茶水。Ca*子：Mwngz ngamq cawx song fag ca neix ba?你刚买这两把*子吧？Da眼睛：Lwgda dwg conghcueng ndawsim vunz.眼睛是心灵的窗口。Baz耙子：Fagbaz yunghdaeuj guh gijmaz?耙子用来做什么？Na厚：Bonj saw neix na miz hajconq.这本书有五寸厚。Fa盖子：Fa ndei goemq rek ndei.好盖子盖好锅头。aeae咳嗽：Boux vunz neix ae ndaej mboujdingz. 这个人咳个不停。Cae犁：Yungh dohlahgih cae naz caen fuengbienh.用拖拉机犁田真方便。Lae梯子：Yungh aen lae neix bienz henj gwnz ranz bae.用这个梯子爬上屋顶去。Mae线团：Yungh aen mae neix ci ndaej doiq buh ndeu.用这个线团缝得一套衣服。Saehaexma蜗牛：Duz saehaexma neix raih youq gwnz mbawfaex.这只蜗牛爬在树叶上。Saeceij狮子：Duz saeceij neix baiqninz lo. 这只狮子打瞌睡了。Sae 西：Yiengq baihsae bae song bak goengleix couh daengz baksaek lo. 往西走两百公里就到百色了。Daez堤：Laj aen daez neix miz haujlai ranzvunz.河堤下住有很多人家。Bae去：Gou bae hagdangz lo.我去上学了。Maez昏迷：Boux lwgnyez neix iek maez gvaqbae lo.这个小孩饿昏了。Naez泥：Gij naez neix yungh daeuj ndaem va.这些泥巴用来种花。Gyaez 爱：Song duz saeceij neix caen doxgyaez hw!这两只狮子真相爱呀！Raez长：Gou aeu gaiq raez haenx ,mbouj aeu gaiq dinj neix.我要那个长的，不要这个短的。Daej哭：Dah nyez neix vihmaz daej nw?这个女孩为什么哭了？Faex树：Ndoeng faex neix caen mwn ha!这片森林真茂盛呀！Haex屎：Goengj haex neix caen haeu ha!这堆屎真臭呀！Gaeq鸡：Duz gaeq neix dwg gaeqboux.这只鸡是公鸡。Gyaeq鸡蛋：Song aen gyaeq neix soengq hawj mwngz,aeu lwi?这两个鸡蛋送给你，要么？Daeh袋子：Geij aen daeh neix mbouj dwg daehsaw.这几个袋子不是书包。Daeh搬运：Mwngz yaek daeh gij haeux neix hwnj ruz bae nw?你要把这些米搬运到船上吗？Be梭（芭蕉）：Be gyoij neix ngamq miz sam aen.这梭芭蕉才有三个。Bez竹排：De vaij bez bae dwk bya.他划着竹排去钓鱼。Nyez芽：Nguih ceh neix ok nyez lo.这粒种子长芽了。Bej扁：Aen ceiz neix bej lumj aen bingj lo.这个糍粑扁得像个饼干了。Dahcej姐姐：Dah cej gou dwg boux yienjyenz ndeu.我的姐姐是一个演员。Gvej割：De cingq gvej haeux nw.他正在割稻谷呢。Vej残废：De ga vej lo.他腿残废了。Geq老：Boux vunzgeq neix deng dwkliangz lo.这个老人受凉了。Leq饭铲：Gaiq leq neix yungh daeuj daek ngaiz.这个饭铲用来打饭。Veq让（路）：gyoengq de veq loh hawj bouxlaux sien bae.他们让路给老人先走。Ceh种子：Gij ceh neix yaek ndaem youq gizlawz.这些种子种在哪里？Meh母亲：Daxmeh bae hwnjban lo.母亲去上班了。ibi摆动：Gaiq cwzdiet neix bi bae bi dauq.这块磁铁摆来摆去。Ci车：De naengh ci bae gizlawz?他坐车去哪里？Giceh汽车：Gyaq giceh neix ngamq cawx ndaej geij ngoenz.这部汽车才买来几天。Gijnenbeih纪念碑：Gaiq gijnenbeih neix dwg bouxlawz sezgi?这座纪念碑是谁设计的？Gvi龟：Duz gvi neix miz haj gaen lwi?这只龟有五斤吗？Biz胖：De caen biz ha!他真胖呀！Fiz醉：De gwn laeuj fiz lo.他喝酒醉了。Riz舔：Duz ma neix vihmaz riz gwnz ndang duz mou haenx.这只狗为什么添那头猪的身子。Rij小溪：Diuz rij neix raemx caen caw ha!这条小溪的水真清呀！Sij写：De cingqsaih sij cozyez nw.他正在写作业呐。Iq小：Song duz daisuj neix,duz ndeu iq,duz ndeu hung.这两只袋鼠，一只小，一只大。Ciq借：Gyoengq de bae duzsuhgvanj ciq saw.他们去图书馆借书。Miq拔（毛）：Mwngz rox miq bwn gaeq lwi?你会拔鸡毛吗？Biq吐（口水）：Seihbianh biq myaiz mbouj weisengh.随地吐痰不卫生。Lwgndiq苦瓜：Mwngz maij gwn lwgndiq lwi?你喜欢吃苦瓜吗？Gihgaiva机械化：Guekraeuz miz diq deihfueng gaenq saedyienh nungzyez gihgaiva lo. 我国有些地方已经实现了农业机械化。Gvih柜子：Geij aen gvih neix miz di gaeuq lo.这几个柜子有些旧了。Gvih跪：De gvih gizneix guh gijmaz?他跪在这里做什么？Oo蓝色：Mwngz gyaez gij saek o neix lwi?你喜欢这些蓝色吗？do过滤：Raeuz caez daeuj do gij raemx neix ba.我们一起来过滤这些水吧。go棵：Go neix dwg va haijdangz.这棵是海棠花。Goraeu枫树：Gij goraeu neix mbaw gaenq hoengz lo.这些枫树叶子已经红了。Ho蒜头：Gij ho neix ce guh ceh ba?这些蒜头留做种子吧？Roz枯：Go faex neix mbaw yaek roz lo.这棵树叶子快干枯了。Doz图形：Aen doz neix guh gijmaz yungh.这个图形用来做什么？Coz年轻：Dah coz neix yaek roengz dah bae caemz lo.这个年轻女孩要下河去游泳了。Goz弯：Bouxlawz deng gij ganj mid neix goz lo? 是谁把这把刀的把柄弄弯了？Gozgiz国旗：Mbaw gozgiz neix hoengz raixcaix！这面国旗真鲜艳啊！Hoz 脖子：Hoz duz banhmaj caen raez ha!斑马的脖子真长啊！Duzloz骡子：Duzloz neix youq laj gofaex neix yiednaiq.这头骡子正在树底下休息。Hojceh火车：Hojceh hai bae lo.火车开走了。Ndoj躲藏：Song nyez neix ndoj youq laj daiz.这两个小孩躲藏在桌子底下。Doxbang互相帮助：Geij boux hagseng neix boux doxbang boux.这几个学生互相帮助。Doxdingj对抗：Song boux neix cingq lienhsib doxdingj.这两个小孩正在进行对抗练习。Boq吹：De boq aen haenx dwg gijmaz?他吹这个东西是什么？Ndoq光头：Boux vunz gyaeujndoq neix dwg bouxlawz?这个光头的人是谁？Roq敲：De roq gyong guh gijmaz他敲鼓做什么？Boh父亲：Bohmeh caeuq dahlwg cingq ciuqsiangq.父母和女儿正在照相。Loh路：Diuz loh neix caen soh ha!这条路真直啊！Noh肉：Gaiq noh neix dwg noh gijmaz?这块肉是什么肉？AeuBaeu螃蟹：Duzbaeu neix cingq raq gijmaz?这只螃蟹正在找什么？Gaeu藤、蔓：Gij gaeu neix dwg gaeu gijmaz?这些藤是什么植物？Gyaeu长寿：Goeng neix caen ndaej gyaeu ha!这老头真长寿啊！Ngaeu钩Gij ngaeu neix mizmaz yungh?这钩有什么用？Caeuz晚饭：Gwn caeuz lo！吃晚饭啦！Laeuz楼：Aen laeuz neix sang daengz gwnzmbwn lo.这栋楼高耸云霄了。Ngaeuz影子：Ngaeuz fwngz de caen lumj duzma ha.他手的影子真像一只狗啊。Daeujien烟斗：Aen daeujien neix caen ndeiyawj ha.这个烟斗真好看呀。Gaeuj看：De cingq gaeuj ndawbingz haenx miz gijmaz.她正仔细观看瓶子里有什么东西。Gyaeuj头：Aen gyaeuj de caen soem ha！他的头真尖啊！Haeuj进入：Gyoengq lwgnyez neix yaek haeuj ndaw gunghyenz bae lo.这些小朋友准备进入公园去了。Laeuj酒：Bingz laeuj neix dwg laeuj gijmaz?这瓶酒是什么酒？Gaeux怒目而视：Song bouxvunz neix vihmaz doxgaeuz?这两个人为什么互相怒目而视？Haeux稻谷：Gij haeux neix henj lo.这些稻谷已经成熟了。Ngaeux莲藕：Gij ngaeux neix caen ndeigwn ha !这些莲藕真好吃！Daeuq挖：De daeuq gofaex neix guh gijmaz?他挖这棵树做什么？Maeuq埋伏：Duzkuk cingq maeuq youq laj gofaex.老虎正在树下埋伏。Raeuq吠：Duzma neix raen vunz couh raeuq.这只狗见人就吠。Saeuq灶：Feiz ndaw saeuq caen hung ha！灶子里的火真旺啊！Laeuh漏：Aen gigiuz neix laeuh heiq lo.这个气球漏气了。WCw遮挡：Dahnyez neix gangliengj cw nditndat.这个女孩撑雨伞遮挡太阳光。Fw鳖：Duzfw neix caen hung ha.这只鳖真大呀。Mbw nou毒老鼠：De cawx yw daeuj mbw nou.她买药来毒老鼠。Yw药：Bingz neix dwg yw gijmaz?这瓶是什么药？Cwz黄牛：duzcwz cingq gwn nywj.黄牛正吃草。Rwz耳朵：Rwz mwngz dingq ndaij nyi lwi?你的耳朵听得见吗？Ngwz蛇：Duzngwz neix miz doeg lwi?这条蛇有毒吗？Fwj云：Gij fwj neix lumj gijmaz?这些云像什么？Nywj草：Gij nywj neix caen mwn ha!这些草长得多茂盛啊！Swx篮子：Gij swx neix cungj cang rim va lo.这些花都长满草了。Swhgvah丝瓜：Go swhgvah neix gietlwg lo.这些丝瓜结果了。aifai水坝：Aen fai neix caen hungmbwk,h, a！这个水坝真宏伟呀！Gai街：Diuz gai neix caen naohyied ha！这条街真热闹呀！Lai多：Gou beij mwngz lai geij aen.我比你多几个。Sai带子：Diuz sai neix dawz daeuj guh gijmaz？这条带子用来做什么？Daiz桌子：Aen daiz neix dwg daiz sijsaw.这是一个书桌。Haiz鞋子：Gou ndaej daenj haiz moq lo.我得穿新鞋子了。Myaiz口水：Mbouj ndaej luanh bijmyaiz!不能随地吐痰。Vaiz水牛：Duzvaiz iq neix cinghsaih gwncij.这只小牛正在吃奶。Aij（大的物体）歪斜：Aen dap neix miz diq aij lo.这个水塔有些歪斜了。Caij踩：Mbouj ndaej caij duzhu neix!不能踩这只乌龟！Haij海：Miz duzdoengz ndeu wang youq gwnz haij.有一只彩虹挂在海上。Byaij走：De byaij bae hagdangz.她走路去学校。Faiq棉花：Go faiq neix gietva caen lai ha！这棵棉花开的花真多呀！Gaiq块：Gaiq cian neix dawz daeuj guh gijmaz？这块砖用来做什么？eibeiz扇子：Fagbeiz neix iq bae di.这把扇子小了一点。Feiz火：Feiz byaw bya lo ,faiq daeuj gouqfeiz lo！火烧山了，快来救火呀！Geiz旗：Gyoengq saosenhduiyenz neix cingq youq laj mbaw geizhoengz neix senhsi. 这些少先队员们正在红旗下宣誓。Makleiz梨子：Song aen Makleiz neix hawj gou gwn lwi?这两个梨子给我吃吗？Yaekseiz钥匙：Gaiq yaekseiz neix hai gaiqdou lawz?这把钥匙开哪个门？Eij椅子：Aen daengqeij neix gai lwi?这把椅子卖吗？Ceij纸：Mbaw bauqceij neix mwngz yawj gvaq mboujcaengz?这张报纸你看过没有？Beixnuangx兄弟：Song beixnuangx neix caen doxgyaez ha！这两兄弟真团结呀！Ngeix想：De ngeix gijmaz?他想什么？Seiq四：Seiq duz doenghduz neix cingq gumaz?这四只动物正在做什么？Heiqgiuz气球：Aen heiqgiuz neix dwg bouxlawz?这个气球是谁的？Feihgih飞机：Gyaq feigih neix dwg guek raeuz gag sezgi caux okdaeuj.这架飞机是我国自行生产出来的。Ngeih第二：De dwg dag ngeih.他是老二。oiOiq年轻：De nianzgeij caen oiq ha!她真年轻呀！Roi梳：De cingq roi gyaeuj.她正在梳头。Loiz雷：Seizneix fwn doek byajraez,siujsim deng loi bag mbw!现在闪电雷鸣，小心雷击！Oij甘蔗：Geij gooij neix dwg cungj gijmaz?这几棵甘蔗是什么品种？Coij行：Gyoengq bing neix byaij ndaej coijcoij cungj ceizcupcup.这些士兵们行行都走得整整齐齐。Soij耳环：Aen soij neix dwg gijmaz guh?这个耳环是用什么做的？Doih队：Doih lozdoz neix bae gizlawz?Hoih会：Ngoenzneix hai gijmaz hoih?今天开什么会？uimui熊：Duzmui bin faex guh gijmaz?熊爬树干什么？Gyui俯冲：Gyaq feihgih neix youq gwnzmbwn gyui roengzdaeuj lo.这架飞机从天上俯冲下来了。Sui水蒸气：Raemxsui youq ndaw gauhyazgoh cung okdaeuj lo.水蒸气从高压锅里冲出来了。Guiz歪：De naengh guiz lo.他坐歪了。wifwi（水蒸气）冒出来：Heiq ndaw guanq fwi lo. 罐子里的气冒出来了。Rwi 蜜蜂：Duzrwi mbin hwnj gwnz dujva ndeu bae lo.蜜蜂飞到一朵花上去了。Gwizmoq新郎：Gwizmoq bawxmoq dauq ranz lo.新郎新娘回家了。Swix左：Duzswix siangj gijmaz?左边这只想什么？Swiq洗：De cingq swiqdwix nw.他正在洗碗呢。Gwih骑：De gwih ci bae gizlawz?他骑车去哪里？auhau白色：Gij nae gwnz bya neix hausaksak lo！这山上真是白雪皑皑啊！Dauj倒：De dauj cij roengz ndaw cianj bae.他把奶倒到杯子里去。Sau姑娘：Dahsau neix caen gyaeundei hw!这姑娘真漂亮呀！Mauzbit毛笔：De yungh mauzbit sijsaw.她用毛笔写字。Sauj嫂子：Daxsauj gou dwg vunz yizbonj.我嫂子是日本人。Caux生火：De caux feiz cawjngaiz.她生火煮饭。Makdauz桃子：Gij makdauz neix caen ndei gwn.这些桃子真好吃。Duzgyau蜘蛛：Duzgyau neix raih youq gwnz mbawfaex.这只蜘蛛爬在树叶上。Bauq鞭炮：Lwgnyez cit bauq guhcaemz.小孩烧鞭炮玩。Ngauq大块：Ngauq rin neix daengj youq henz haij.这大块石头矗立在海边。Lauxbag 萝卜：Gijneix dwg lauxbag hoengz.这些是红萝卜。Mauh帽子：Aen mauh neix dwg mauh lwgnyez .这个帽子是小孩的帽子。Mbauq男青年：Boux lwgmbauq neix dwg vunz gizlawz?这个男青年是哪里人？Nauh 闹：Songde cungj nauh okbae guhcaemz.他俩总闹着出去玩。Sauq哨子：Aen sauq neix soengq hawj gou ndei mbouj ndei?这个哨子送给我好不好？Nyauh小虾：Duznyauh neix raih youq gwnzrin ndaw dah.这只小虾爬在河里的石头上。Hauqswnh孝顺：Doiq bouxlaux yaek hauqswnh.对老人要孝顺。Hauxseng后生：Geij boux hauxseng neix caen miz ceiqheiq.这几个后生真有志气。Daeujien烟斗：Aen daeujien neix caen gyaeundei.这个烟斗真漂亮。Cauq灶：Aen cauq neix yungh dawj cawjngaiz caen fuengbianh.这个灶用来煮饭真方便。eubeuj搬：Gyoengqneix beuj gij doxgaiq neix bae gizlawz?这些人搬这些东西去哪里？Eu唱：Dahsau neix cingq eu fwen nw.这姑娘正在唱山歌呢。Buhbeu单衣：De venj geu buhbeu neix haeuj ndaw gvih bae.他把这件单衣挂到柜子里去了。Ngeux回（头）：Daxmeh ngeux gyaeuj raen dahnyez iq gaenq cuengqhag dauqranz lo.母亲回头看见小女孩已经放学回家了。Geuz剪刀：Gou ngamq cawx faggeuz neix hawj mwngz.我刚买这把剪刀给你。Meuz猫：Song duzmeuz neix guhrongz youq ndaw gouhhaiz neix.这两只猫在把窝安在这双鞋子里。Heu青色：Mwngz mai saekheu lwi?你喜欢青色吗？Beuz勺子：Mwngz dawz beuz youq ndaw cenj goet gijmaz?你用勺子在杯子里搅什么东西？Deuz逃：Gyoengq nou neix deuz bae gizlawz?这些老鼠逃到哪里去？Deu挑（刺）：De yungh cim dawz oen deu okdaeuj lo.他用针把刺挑出来了。Geumae线：Geumae neix dangz ndaej geijlai naek?这根线能承受多少重量。Ndeu一：Gou miz bonjsaw ndei ndeu.我有一本好书。Euj折断：De euj nga faex haenx lo.他把那根树枝折断了。Duzbeuq豹子：Duzbeuq neix ndwn youq gyanghongh豹子站在野地上。Reuq枯萎：Mbawfaex neix miz diq reuq lo. 这树叶有些枯萎了。Ceux牛鼻绳：Gij ceux vaiz neix maenh lwi?这牛鼻绳牢固吗？Reux瘦小：Ndang de daih reux lai!他的身体过于瘦小了！Heuj牙齿：Gij heuj neix dwg heuj gijmaz?这些牙齿是什么牙齿？iugeujdin脚跟：Deujdin mwngz in lwi?你的脚跟痛吗？Geuz桥：Diuz giuz neix caen sang ha!这座桥真高啊！Giuga翘腿：De cingq giuga yawj densi nw!他正在翘腿看电视呢！Biuj表：Song aen biuj neix dwg gijmaz baiz?这两个手表是什么牌子的？Nyiuz小虾：Duznyiuz neix ndwn youq gwnz rin guh gijmza?这只小虾站在石头上做什么？Riu笑：Dahsau neix riu ndaej caen diemz ha!这姑娘笑得真甜呀！Miuh庙：Aen miuh neix guh ndaej geijlai nanz lo?这座庙建了多久了？Riuj提：Mwngz bang gou riuj duzbya neix haeujbae.你帮我把这只鱼提到里面去。Diuq跳：De diuq ndaej caen sang ha!他跳得真高呀！ Yiuh鹞鹰：Duzyiuh neix ndwn youq byai faex haenx yiednaiq. 鹞鹰站在树尖上休息。Siuq凿子：Mwngz miz fagsiuq lwi?你有凿子吗？Biu飘动：Gij geiz neix cingq biufifi.这些旗子迎风飘动。Iu淘气：Boux lwgnyez neix caen iu ha!这小孩真淘气呀！oubouh簿：Bonj bouh cozyez gou beij bonj duzmwngz na.我的作业簿比你的厚。couhsuijgih抽水机：Aen couhsuigij neix dwg geijlai majliz.这部抽水机是多少马力？Fouj斧头：Fagfouj neix caen raeh ha!这把斧头真锋利啊！Rouj鸡冠：Duz gaeqboux neix rouj caen ning ha!这只公鸡鸡冠真红啊！Coux接：Mwngz seizlawz daeuj coux gou daoq ranz？你什么时候接我回家？Gouj九：Bouxlawz aeu gouj aen leiz neix?谁要这九个梨子？Gouq救：Feiz byaeu bya lo,daeuj gouq feiz lo!火烧山了，来救火啊！Gouz恳求：Gou gouz mwngz hawj gou bae dang bing ba!我恳求你让我去当兵吧！Douq兔子：Duzdouq neix miz geij gaen la?这只兔子有几斤了？Youzraemx游泳：Bouxneix youzraemx caen ak ha!这个人游泳真厉害呀！Fouz浮：Aen mianhbau neix fouz youq gwnz raemx.这个面包浮在水上。Nou老鼠：Duznou neix yaek guh gijmaz?这只老鼠要做什么？Dou门：Aen dou neix dwg bouxlawz sezgi?这个门是谁设计的？Mou猪：Bouxlawz langh duz