2025年大学《蒙古语》专业题库- 蒙古族传统婚俗与家庭伦理

2025年大学《蒙古语》专业题库——蒙古族传统婚俗与家庭伦理考试时间：______分钟总分：______分姓名：______一、基础知识填空（请将正确答案填入括号内）1.蒙古族传统婚姻缔结方式中，通过男方到女方家提亲并商定婚事的过程称为（）。2.蒙古族传统婚礼中，新郎新娘入洞房前需喝的交杯酒称为（）。3.在蒙古族传统家庭中，通常地位最高、承担主要家庭责任的是（）。4.蒙古族传统伦理中强调子女应尽到的义务，特别是对父母称为（）。5.蒙古族传统社会中，调节邻里关系、维护社区和谐的重要原则或习俗称为（）。二、名词解释（请对下列名词进行解释）1.查干萨日2.阿日嘎拉3.额尔敦4.孝道5.阿勒坦嘎拉三、简答题（请简要回答下列问题）1.简述蒙古族传统婚礼的主要仪式环节及其文化含义。2.蒙古族传统家庭伦理中，“长幼有序”原则具体体现在哪些方面？3.请比较蒙古族传统社会与现代社会中，婚姻观念的主要变化。4.蒙古族传统伦理中，“孝道”观念是如何体现的？它对家庭和社会有何影响？5.简述蒙古族传统继承制度中，财产继承与荣誉继承的主要区别。四、论述题（请结合所学知识，围绕以下主题进行深入论述）1.试析蒙古族传统婚俗中体现的“尊重女性”与“男性主导”的矛盾性。2.结合具体例子，论述蒙古族传统家庭伦理在现代社会面临的挑战与调适。3.蒙古族传统婚俗与家庭伦理对蒙古族人的性格塑造和文化认同有何重要意义？请结合实例说明。五、阅读理解与翻译（请仔细阅读下列蒙古语文材料，并按要求作答）(材料一)Хөгжилтэйхүнтөрөххайртай,хайртайхүнтөрөххөгжилтэйгэжүздэг.Энэхүүүгнүүддэлхийнбүххүнийгухаалагбайхадтуслахзорилготойбайдаг.Монголынсоёлирээдүйгхадгалахынтулдөөрсдийнсоёлынүзэсгэлэнтэйхэвмаяг,занүйлс,уламжлалтёстөрөлөөүздэг,хадгалжхөгжүүлэхньчухалачхолбогдолтой.Хүнтөрөлхтнийгүржүүлэх,үржилдээшлүүлэхньхүнтөрөлхтнийүнэнөрөвдөлгэжүздэгМонголынсоёлдчухалдньавгаартатаж,өвөлтатаж,хөрөнгөолж,амьдралтөрлөгдөхньихэвчлэнтөрөлхтнийүржилдээшлэлээсгаралтайгэжүздэг.Энэньтөрөлхтнийгүржүүлэхньэдлэндөргөнхүрээндхамааралтайгэсэнүгюм.(请根据材料回答问题)1.Дэлгэрэнгүйтайлбарлаж,энэхүүматериалдтодорхойлогдсонМонголынсоёлирээдүйгхадгалах,төрөлхтнийүржүүлэх,үржилдээшлүүлэхгэсэнүзэлсурталдтааруулсанүндэслэлүүдийгхэлээрээтайлбарнауу.2."Хөрөнгөолж,амьдралтөрлөгдөхньихэвчлэнтөрөлхтнийүржилдээшлэлээсгаралтай"гэсэнүгийгорондньүнэнзөвүгнүүдийгсонгон,үгхэллэгийнхослууршинжчанарыгхадгалжөгөхөдзориулсанМонголхэлнийүгхэллэгийгоруулнауу.(材料二)Монголынхүнамынголхэсэгньэрэгтэйхүн,эхнэртэйхүнгэсэнхоёрхүнийгээсбүрдэхбөгөөдхүнамынтогтвортойбайдалдтэдгээрийннийцтэйхувьднэмэгдэлгарахньчухал.Эрэгтэйхүнньөөрийнгэрбүлийнхээхөрөнгө,амьдралынтөлөвлөгөөнийгудирдах,бусдынамьдралднөлөөлөх,харинэхнэрньгэрбүлийнхээбайгалийгудирдах,хүнс,бусдынтуршилтыгхангах,төрөлт,үржил,хүүхдийгхүлээнавах,өсгөх,хамгаалахньтүүнийүүрэгбайдалюм.Эрүүлмэндийгхадгалах,авгаартатаж,өвөлтатаж,хөрөнгөолж,амьдралтөрлөгдөх,төрөлт,үржил,үржилдээшлэлгэхмэтньхамгийнчухал,харинүүнийгхийхэдхүнтөрөлхтнийүнэнөрөвдөлньтуслахбайдаггэжүздэг.Энэньхүнтөрөлхтнийгүржүүлэхньэдлэндөргөнхүрээндхамааралтайгэсэнүгюм.(请将材料二从“Эрэгтэйхүн...”до“гэсэнүгюм.”лайнэхлэлийгМонголхэлнээсолонхэлнээс(бүхийлхэлнүүдээс)оруулж,орондньхэлбээрньөөрчлөн,эхнийүгхэллэгийнхослууршинжчанарыгхадгалжөгөхөдзориулсанүгхэллэгийгоруулнауу.试卷答案一、基础知识填空1.提亲(Tsolγan)2.苏台古拉(Sutγulγa)3.长辈/族长(Nохой/Khaan)4.孝(Xiao)5.阿斯尔/嘎拉玛(Asar/Garma)二、名词解释1.查干萨日：指农历正月十三日，蒙古族传统上认为这是新婚夫妇宜同床共枕的日子，也有祈求新婚美满、生育健康的寓意。2.阿日嘎拉：指蒙古族传统家庭中，由已婚长女或次女及其子女组成的家庭分支，通常在长兄或长子家庭分家后形成，承担部分家庭责任。3.额尔敦：蒙古语意为“圣山”或“宝座”，常用来比喻尊贵、神圣的地位或最重要的东西，在婚俗和家庭伦理中可指代长辈的地位或家族的荣誉。4.孝道：指蒙古族传统伦理中强调的对父母及长辈的尊敬、侍奉和赡养，以及由此衍生出的对家庭和社会的责任感。5.阿勒坦嘎拉：指蒙古族传统社会中，为了调解邻里纠纷、维护社区和谐而设立的调解组织或习俗，类似“乡老”或社区调解机制。三、简答题1.蒙古族传统婚礼主要仪式环节包括：提亲、合帐（定亲）、送亲、迎亲（包括“阿日嘎拉”等习俗）、拜天地、入洞房（喝苏台古拉）、婚宴等。这些环节蕴含着对婚姻的尊重、对长辈的敬重、祈求子嗣繁衍、家庭和睦等文化含义。2.“长幼有序”在蒙古族传统家庭中体现在：晚辈必须尊敬长辈，听从长辈的教导和安排；长辈对家庭拥有决策权，对晚辈负有指导和保护责任；财产继承中，长子（或长房）享有优先权，但其他子女也有相应份额；家庭事务讨论时，长辈的意见具有决定性作用。3.传统与现代社会中，蒙古族婚姻观念的变化主要体现在：从包办婚姻、父母之命媒妁之言，转变为自由恋爱、自主婚姻成为主流；婚姻的目的从强调家族利益、传宗接代，逐渐转向注重个人情感、幸福和爱情；婚姻登记的法律化取代了传统的宗教或部落仪式作为婚姻成立的主要标志；择偶标准更加多元化，个人条件、经济基础、性格匹配等受到更多重视。4.蒙古族传统伦理中，“孝道”体现在：子女对父母物质上的赡养和精神上的慰藉是基本的道德要求；尊敬父母的意见，维护父母在家庭中的权威；为父母守孝，遵循特定的丧葬和纪念习俗；通过生育子嗣、光宗耀祖来体现对父母的“孝顺”。它对家庭的影响是强化了家庭的凝聚力和长辈的权威，对社会则维护了社会秩序的稳定和代际传承。5.传统继承制度中，财产继承（主要是动产和部分不动产）通常遵循男性优先、长幼有序的原则，长子或长房享有主要继承权。而荣誉继承（如氏族名号、社会地位、某些特权等）则往往与血缘关系、辈分、功绩等因素相关，可能不限于男性或长房，有时女性（如长女）也能获得一定的荣誉地位。两者区别在于，财产继承更侧重物质财富的分配，而荣誉继承关乎精神象征和社会身份的传递。四、论述题1.蒙古族传统婚俗中体现的“尊重女性”与“男性主导”的矛盾性表现在：一方面，蒙古族社会传统上存在对女性贞洁、勤劳、持家的赞扬（如“阿勒坦嘎拉”中的女性角色）；婚姻习俗中也有体现女性意愿的环节（如“诺古拉”）；部分地区存在女性在家庭中拥有一定地位和财产继承权的情况。另一方面，传统社会结构以男性为中心，父权制影响深厚，婚姻多由父母决定，男性在家庭和社会中占据主导地位，财产继承以男性为主，女性地位相对较低。这种矛盾性反映了在特定历史和社会结构下，文化规范与个体权利、不同价值观念之间的张力。2.蒙古族传统家庭伦理在现代社会面临的挑战与调适：挑战包括：传统大家庭模式解体，核心家庭成为主流，但如何维系家庭成员间的情感联系和责任分担面临新问题；个体主义价值观冲击集体主义和家庭权威，导致孝道观念淡化、代际关系紧张；性别角色发生变化，传统分工受到挑战，可能引发家庭内部矛盾；城市生活与游牧文化背景下的伦理观念冲突。调适表现为：人们尝试在现代社会背景下重新诠释和践行孝道，强调精神赡养和情感沟通；家庭关系更加注重平等和沟通，夫妻共同承担家庭责任；青年一代在尊重传统的同时，也追求个人的生活方式和幸福；社区和媒体在弘扬传统美德、调解家庭矛盾方面发挥积极作用。3.蒙古族传统婚俗与家庭伦理对蒙古族人的性格塑造和文化认同具有重要意义。婚俗中的仪式感、对长辈的尊重、对家庭的责任感、对子嗣的期盼等，塑造了蒙古族人民重视集体、尊重权威、富有责任感和生命意识的文化性格。家庭伦理强调的孝道、忠诚、勤劳、团结等品质，内化为个体的道德准则，并通过代际传承，巩固了蒙古族的文化认同感和民族凝聚力。这些传统观念和习俗不仅是过去生活的反映，也持续影响着蒙古族人的价值观、行为方式和社会交往模式，是维系民族文化生命力的重要纽带。五、阅读理解与翻译1.(解析：材料一强调智慧和善良的重要性，以及尊重和传承自身文化、重视生育和后代的意义。第一问要求结合材料阐述传承文化、重视生育的原因。)тайлбар:Энэхүүүгнүүдньхүнтөрөлхтнийойлголцол,амарамгаланамьдрахадчухалбайдаг.МонголынсоёлирээдүйгхадгалжхөгжүүлэхньМонголынхүнамынүндсэнсоёлынүзэсгэлэнюм.Хүнтөрөлхтнийгүржүүлэхньхүнтөрөлхтнийүнэнөрөвдөлгэсэнүзэлсуртлыгдэмждэг,энэньхүнийамьдралдтулгуурбайдалтайхолбоотойюм.Төрөлхтнийүржилдээшлэлньхүнтөрөлхтнийэрэлхийлэх,өргөжих,өргөнхүрээндхамааралтайгэсэнүгийгтайлбарладаг.2.(解析：材料一中的句子意为“善良的人会生善良的孩子，善良的孩子是善良的人的财富”，强调生育与善良品质的关联，并将其与文化和后代联系起来。要求替换词语但保持原意和句式结构。)оруулга:Хайртайхүнтөрөххайртай,хайртайнэгэнтөрөххайртайөрөвдөлтэй.Хайр