维吾尔语口语及常用词汇

PAGEPAGE1“访惠聚”宣传口语1.访民情，惠民生，聚民心。Alrayinibilix,alganepyetkuzux,alrayinimayilkili。耶勒热阿依尼比里西，依勒嘎纳普依提库孜西，耶勒热阿依尼玛依勒合力西。ئەلراينىبىلىش،ئەلگەنەپيەتكۈزۈش،ئەلرايىنىماھىلقىلىش.2.坚持用真挚感情+良好作风+群众工作能力。Qinyisyat,yahxihizmatistili,ammiwihizmatiktidaridaqingturuxkirak。亲依斯亚提，亚合西合孜买提依斯题力，阿米维合孜买提额合提大日达称吐热厄西克日依克。چىنھىسيات،ياخشىخىزمەتئىستىلى،ئاممىۋىخىزمەتئىقتىدارىداچىڭتۇرۇشكىرەك.3.国家好，民族好，大家才好。Dowlatkudirattapsa,millatlarittipakotkandilaemmimizyahxibolimiz.。多拉提胡得热提塔普萨，米拉提拉尔依提帕克吾提肯迪拉阿木米孜亚合西泼力米孜。دۆلەتقۇدىرەتتاپسا،مىللەتلەرئىتتىپاقئۆتكەندىلاھەممىمىزياخشىبولىمىز.4.让群众有事干，有线争，有盼头。Amminiixkilix,pultipix,algaintilixkayitaklax。阿米尼依西合力西，普勒提皮西，阿勒哈因特力西哈依塔克来西。ئاممىنىئىشقىلىش،پۇلتىپىش،ئالغائىنتىلىشكەيىتەكلەش.5.热爱各族人民，建设美好新疆。Harmillathalkinikizginsoyup,guzalxinjiangkurupqikayli。哈尔米力拉提哈力克尼克孜根苏依普古扎丽新疆库尔普砌克西。ھەرمىللەتخەلقىنىقىزغىنسۆيۈپ،گۈزەلشىنجاڭقۇرۇپچىقىش.6.民族团结是新疆各族人民的生命线。Millatlarittipaklihixinjiangdikiharmillathalkinigjantomuri。米力拉提拉尔额提帕克力克新疆迪克哈尔米力拉提拉尔哈勒克宁江图木日。مىللەتلەرئىتتىپاقلىقىشىنجاڭدىكىھەرمىلللەتخەلقىنىڭجانتومۇرى.7.团结稳定是福，分裂动乱是祸。Ittipaklikmukumluhamat,bolgunqilikkalaymikanqilikapat。额提帕克力克，木库木路克阿马提，波力棍且力克哈来米汉且勒克阿帕特。ئىتتىپاقلىق،مۇقىملىقئامامەت،بۆلگۈنچۈلۈك،قالايمىقانچىلىقئاپەت.8.要爱护自己的眼睛一样爱护民族团结。Millatlarittipaklikinikozkarqukimizniasirigandakasiriximizkirak。米力拉提拉尔额提帕克力克尼库孜卡尔出合米孜尼阿斯尔阿汉达克阿斯尔西米孜克日艾克。مىللەتلەرئىتتىپاقلىقىنىكۆزقارچۇقىمىزنىئاسرىغاندەكئاسرىشىمىزكېرەك.9．“三个离不开”汉族离不开少数民族，少数民族离不开汉族，各少数民族之间也相互离不开。‹‹ئۈچئايرىلالماسلىق››خەنزۇلارئازسانلىقمىللەتلەردىنئايرىلالماسلىق،ئازسانلىقمىللەتلەرخەنزۇلاردىنئايرىلالماسلىق،ھەرقايسىئازسانلىقمىللەتلەرئۆزئارائايرىلالماسلىقنىكۆرسىتىدۇ.Uqayrilalmaslik–hanzularazsanlikmillatalrdinayrilalmaslik,azsanlikmillatlarhanzulardinayrilalmaslik,azsanlikmillatlarozaraayrilalmaslik.。“吾其阿依热兰玛斯里克—汉族拉尔阿孜散力克米力拉提拉尔丁阿依热拉力马斯力克，阿孜散力克米力拉提拉尔汉族拉尔丁阿依热拉力玛斯力克，阿尔海斯阿孜散力克米力拉提拉尔吾孜阿日阿阿依热拉力玛斯力克阔尔斯提都。10．各民族群众要像石榴籽那样紧紧包在一起。Harmillatammisianarnigdanisidakziqbolixikirak.哈尔米力来提阿米斯阿纳尔大尼斯达克孜且波力西克热阿克。ھەرمىللەتئاممىسىئانارنىڭدانىسىدەكزىچبولۇشىكىرەك.11.“四个认同”对伟大祖国的认同，对中华民族的认同，对中华文化的认同，对中国特色社会主义道路的认同。Totnitonuxdiganlik;ulugwatannitonux,zhonghuamillitinitonux,zhonghuamadanyitinitonux,zhongguoqesotsiyalizimyolinitonuxtinibarat.‹‹تۆتنىتونۇش››دىگەنلىك:ئۇلۇغۋەتەننىتونۇش،جۇڭخۇامىللەتلىرىنىتونۇش،جۇڭخۇامەدەنىيتىنىتونۇش،جۇڭگۇچەسوتسىيالىزميولىنىتونۇشتىنئىبارەت.托提尼托努西迪干力克；吾路合瓦坦尼托努西，中华米勒拉提力尔尼托努西，中华玛大尼依提尼托努西，中国恰所特斯亚里孜木优力尼托努西听依巴热提。12.打击“三非“；非法宗教活动，非法宗教出版物，非法宗教网络传播。Uqkanunsizgazarbabirixkanunsizdinnipaaliyatlarga,kanunsizdinninaxirbuyumliriga,kanunsizdintortaxwikatkazarbabirixtinibarat.‹‹ئۈچقانۇنسىز››غازەربەبىرىشقانۇنسىزدىنىيپائالىيەتلەگە،قانۇنسىزدىنىينەشىربۇيۇملىرىغا،قانۇنسىزدىنتورتەشۋىقاتىغازەربەبىرىشتىنئىبارەت.吾且哈努尼斯孜哈扎尔比比热西哈努尼斯孜迪尼帕力亚提拉尔哈，迪尼纳西尔布依木拉尔哈，哈努尼斯孜迪尼托尔塔西维卡提哈扎尔比比热西丁依巴热提。13.坚决打击暴力恐怖犯罪，坚决维护社会稳定。زوراۋانلىق،تېرورلۇقجىنايەتلىرىگەقەتئىيزەربەبىرىپ،ئىجتىمائىمۇقىملىقنىقەتئىيقوغدايلى.Zorawantirorluhjinayatqilargakattizarbabirip,ijtimayimukumluknikattikohdayli.佐热万力克，提若尔路克吉纳亚提里日格哈提克扎尔比比热普，额吉提玛依穆库木勒合尼哈提获格代勒。14．宗教极端思想已成为影响新疆稳定的重大现实威胁。Dinniasabiidiyaxinjiangnigmukumlikigatasirkorsitidihanhawipkaaylandi.迪尼阿萨比额地亚新疆宁木库木力克哈塔斯尔阔尔斯提迪干佐尔哈吾皮嘎阿依兰得。دىنىيئەسەبىيئىدىيەشىنجاڭنىڭمۇقىملىقىغاتەرسىركۆرسىتىدىغانزوررېئالخەۋپكەئايلاندى.15.民生优先，群众第一，基层重要。Halikturmuxinialdinkiorunga,amminibirinqiorunga,asasikatlamnimuhimorungakoyux.哈力克吐尔木西尼阿里地尼克吾如尼嘎，阿米尼比日嗯其吾如尼嘎，阿萨斯依卡提拉米尼木黑木吾如尼嘎库优西。خەلقتۇرمۇشىنىئالدىنقىئورۇنغا،ئاممىنىبىرىنچىئورۇنغا،ئاساسىقاتلامنىمۇھىمئورۇنغاقويۇشئىدىيەسى.16.对“四老”人员厚爱，厚养，厚待，厚葬。‹‹تۆتپىشقەدەم››لەرگەكۆيۈنۈش،تۇرمۇشىنىكاپالەتكەئىگەقىلىش،ئالاھىدەئىتىباربىرىش،ئاخىرەتلىكئىشلىرىنىياخشىبىرتەرەپقىلىشكىرەك.TotpixkadamlargakoyinixturmuxinikapalatgaigakilixalahidaItbarbirix,ahiratlikixiniyahxibirtarapkilixkirak.“托提皮西卡大米“拉尔哈库依尼西，吐尔木西尼卡帕来提嘎依格阿克勒西，阿拉合达额提巴尔比热西，阿合热提力克额西尼亚合西比尔塔热普克勒西克日阿克。17.创建“五好“宗教活动场所，“五好”宗教人士。‹‹بەشتەياخشى››دىنىيپائالىيەتسورۇنى،‹‹بەشتەياخشى››دىنىيزاتلارنىبارلىققاكەلتۈرۈشكىرەك.Baxtayahxidinniypaliyatsorunibaxtayahxidinniyzatlarnibarlikkakalturuxkirak.拜西特亚合西迪尼帕力亚提所热尼，拜西特亚合西迪尼扎提拉尼吧尔里卡卡里图如西克日阿克。18.发扬“爱国爱疆，团结奉献，勤劳互助，开放进取”的新疆精神。‹‹ۋەتەننى-شىنجاڭنىقىزغىنسۆيۈش،ئىتتىپاقئۆتۈش-تۆھپەقوشۇش،تىرىشىپئىشلەش،ئۆزئاراياردەمبىرىش،ئېچىۋىتىش-ئىلگىرلەش››تەكشىنجاڭروھىنىئەۋجئالدۇرۇشكىرەك.Watanni,xinjiangnisuyux,ittipahotux–tokpakoxux,tirixipixlax–ozaraarayardambirix,iqiwitixilgirlax“takxinjiangrohiniawijalduruxkirak.。.瓦坦尼-新疆尼苏依西，依提帕克吾提西-托克帕获西西，提热西皮依西来西吾孜-阿热阿亚尔达木比热西，厄其韦提西-依勒格日拉西“塔克新疆如合尼奥加阿勒得热西克日阿克。19.只有努力才能改变，只要努力就能改变。Tirixkandilaozgirixbolidu,tirixidiganlabolsakqokumozgartalaymiz.提热西坎迪拉吾孜古热西波路都，提热西得干拉波力萨克区吾克木吾孜格尔塔来米孜。تىرىشقاندىلائۆزگىرىشبولىدۇ،تىرىشىدىغانلابولساقچوقۇمئۆزگەرتەلەيمىز.20.使各族群众通过勤劳互助，团结奋斗，走向现代生活。Harmillathalkijapagaqidapixlap,oz-arayardamberip,ittipaklixipkuraxkelgandilazamaniwiturmuxkaerxalaydu.哈尔米力拉提哈丽克加帕哈西达普依西拉普，吾孜-阿热阿亚尔达木比日普，额提帕克力西普库热西合力干达拉，扎玛尼为吐尔木西卡额热沙来都，ھەرمىللەتخەلقىجاپاغاچىداپئىشلەپ،ئۆزئاراياردەمبىرىپ،ئىتتىپاقلىشىپكۆرەشقىلغاندىلا،زامانىۋىتۇرمۇشقائىرىشەلەيدۇ.

常用词汇يولداشئاممايولداشئاممادىھقانچارۋىچىساقچىكادىردوختۇربوغالتىركاسسىرئوقۇتقۇچىئوقۇغۇچىشوپۇرچوڭداداچوڭئانادادادادائانائاكايەڭگەئاچائىنىسىڭىل2.群众amma昂吗3.农民dehhan滴汗4.牧民qarwiqi差而为其5.警察sakqi萨科齐6.干部kader卡迪尔7.医生dahtur多和吐尔8.会计bogalter布嘎力特尔9.出纳kassir卡斯尔10.教师okutkuqi奥库提哭泣11.学生okuguqi奥库鼓起12.司机xopur小普尔13.爷爷qongdada琼大大14.奶奶qongana琼阿娜15.父亲dada大大16.爹爹dada大大17.母亲ana阿娜18.哥哥aka阿卡19.嫂子yangga言嘎20.姐姐aqa啊恰21.弟弟Ini伊尼22.妹妹singil僧呃勒ئوغۇلقىزئوغۇلقىزيىلئايكۈنچۈشچۈشتۈنبۇرۇنچۈشتىنكىيىنكۈندۈزئاخشامئەتەيازيازكۈزقىشباھارروزىھىيتقۇربانھىيىتئەمگەكچىلاربايرىمىتۆمۈريولتاشيولپويىزماشىنا24.女儿kez克孜25.年yili伊利26.月ay阿依27.早晨atigan艾提干28.中午qux区西29.上午quxtinburun去细听不润30.下午quxtinkeyin区西听刻印31.白天kunduz滚犊子32.晚上ahxam阿克夏目33.春天atayaz艾提鸭子34.夏天yaz亚孜35.秋天kuz哭孜36.冬天kix克西37.春节baharbayrimi巴哈尔八日米38.肉孜节rozaheyt如扎艾依提39.古尔邦节gurbanhiyt库尔班艾一提40.劳动节amgagqilarbayrimi艾米盖克气来尔巴依热米41.铁路tomuryol土木尔余力42.公路taxyol塔西余力43.火车poyiz普一字44.汽车maxina马西那ئايروپىلانۋېلسىپىتئايروپىلانۋېلسىپىتتاكسىدىھقانچىلىقچارۋىچىلىقئورمانچىلىقئاشلىقبۇغدايقوناقئاققوناقشالگۈرۈچئۇنكىۋەزقىزىلچابىدەئوت-چۆپدەرەخئورمانلىقتىراكتورسىيالكائاتھارۋىسى46.自行车welsipit维力斯皮提47.出租车taksi塔克斯48.农业dehkanqilik滴汗奇力克49.畜牧业qarwiqilik恰热维其力克50.林业ormanqilik偶尔曼其力克51.农作物axlik阿西力克52.小麦bugday布格大衣53.玉米konak库纳克54.高粱akkonak阿克库纳克55.水稻xal夏里56.大米guruq古如期57.面粉un吾尼58.棉花kiwaz克外子59.甜菜kizilqa克孜力恰60.苜蓿bida比代61.草ot-qop欧体却皮62.树木darah带热合63.森林ormanlik偶尔满力克64.拖拉机taraktur体热磕头热65.播种机siyalka斯压力卡66.马车atharwisi阿提哈儿维斯مەدەنىيەتمائارىپمەدەنىيەتمائارىپمەكتەپكىنوتىلىۋۇزۇرراديئوسەنئەتئۆمىكىمەدەنىيەتيۇرتىكۈتۈبخاناتازلىق،سەھىيەداۋالاشدوختۇرخاناشىپاخاناماگىزىنرىستۇرانسەرەڭگەسوپۇنئەتىرسوپۇنسوپۇنپاراشۇگىچەينەكچىنەقايچا68.教育maarip马阿热普69.学校maktap 麦克塔普70.电影kino科诺71.电视tilwizor体力为祖尔72.广播radio热地哦73.文工团sanatomiki三艾提哦米克74.文化馆madaniyatyurti麦迪你一提幼儿提75.图书馆kutuphana库图谱哈拿76.卫生tazilik塔子力克77.医疗dawalax达瓦拉是78.医院dohturhana都喝吐尔哈拿79.医务所xipahana西帕哈那80.商店magzin马格子呢81.餐厅risturan热死突然82.火柴sarangga撒让噶83.肥皂sopun索普你84.香皂attersopun埃特尔索普你85.洗衣粉sopunparaxuki索普你怕让舒克86.茶壶qaynak拆耐克87.碗qina齐纳88．剪子kaycha开叉پىچاقگۈرجەكپىچاقگۈرجەكقىيزاقىمىزئەتكەنچايقايماقبولكاپىچىنەگۆشتۇخۇمسۈتياغتۇزكەمپۈتھەسەلقۇرۇقمىۋەتاۋۇزنەشپۈتچىلانئۈزۈمقۇرۇقئۈزۈمگۈلە90．铁锨gurjak古尔扎克91马肠子kiza克咋92马奶子kimiz克米兹93奶茶atkanqay艾提看掐一94奶皮子kaymak卡伊马克95面包bolka玻璃卡96饼干piqina脾气那97肉gox过细98蛋tuhum图呼木99奶sut素体100油yag雅阁101盐tuz兔子102糖kamput看菩提103蜂蜜hasal埃塞利104干果kurukmiwa库如克米瓦105西瓜tawuz他屋子106梨子naxput乃西普提107红枣qilan奇兰108葡萄uzum与祖母109葡萄干kurukuzum库如克与祖母110杏干gula古拉شاپتۇلئانارشاپتۇلئانارئەنجۈرياڭاقگازىرئاتبۆرەتۈلكەتوشقانيىلانچىۋىنپاشاكىيىمكۆرمەكئاكلاشسۆزلەشئوقۇماقيىزىشئۈگۈنۈشھەلقىلىشيەڭمەككۆپەيمەك112石榴anar阿娜尔113无花果anjur安居而114核桃yangak央阿克115瓜子gazir尕子儿116马at阿提117狼bora博热118狐狸tulka土里卡119兔子toxkan拖细看120蛇